Bordeaux được coi là nơi tạo ra những dòng rượu vang thượng hạng nhất trên thế giới, nhưng nói đến vang thượng hạng, người ta nghĩ đến ngay bảng xếp hạng năm 1855, một thứ “Danh Mục Vàng” được thành lập theo lệnh của Hoàng đế Napoleon III trước khi Hội Chợ Triển lãm Quốc tế ở Paris được tổ chức để giới thiệu các sản phẩm cao cấp của Pháp, đặc biệt là rượu vang Bordeaux. Và kết quả là các château danh tiếng nhất được xếp hạng thành 5 hạng đối với vang đỏ và 3 hạng đối với vang trắng:
Bảng xếp hạng năm Bordeaux 1855 được thành lập dựa trên sự chọn lọc khắt khe nhất về chất lượng làm Vang, nó vẫn mang giá trị cao nhất cho đến ngày nay, tuy vậy ngày nay hệ thống này cũng có chút thay đổi và bổ sung do nó có những khuyết điểm quan trọng như:
– Vùng Bordeaux có cả mấy trăm nhà làm rượu lớn nhỏ vào hồi đấy, nhưng bảng xếp hạng này chỉ nêu tên có 88 nhà : 60 ở Médoc và 1 ở Graves vể rượu đỏ, cộng thêm với 27 ở Sauternes và Barsac về rượu trắng ngọt, và cũng không nói gì đến một nhà làm rượu hay một châteaux nào ở tiểu vùng St.Émilion, Pomerol hay các khu vực kế cận.
– Từ năm 1855 đến nay đã có rất nhiều thay đổi, như một số châteaux đã đổi chủ và phát triển rộng hơn như mua thêm các ruộng nho tiếp giáp, một số khác bị thu hẹp vì bán đất cho người khác, một số được cải tiến nhờ có người làm rượu giỏi, công cụ tối tân, lại có một số nữa bị suy giảm chất lượng,…
Vậy mà cho đến nay bảng xếp hạng vẫn không được sửa đổi để phản ánh diễn biến đó. Một trường hợp ngoại lệ duy nhất là château Mouton-Rothschild, trước kia bị xếp hạng nhì nhưng đến năm 1973 thì được nâng lên hạng nhất vì phẩm chất và giá tiền của nó không thua bất cứ château thượng hạng nào khác.
Vùng Médoc, có đến 60 Chateau trong bảng Bordeaux 1855
Vào năm 1932 có một bảng danh sách phụ, gồm những châteaux làm rượu rất ngon trong giải Médoc nhưng đã bị bỏ qua không được xếp hạng. Những châteaux ở bảng phụ đó được xếp chung vào một hạng gọi là Cru Bourgeois, nhưng không được coi như Cru Classe. Sau nhiều biến cố trong việc phát triển của các Château và sự phân chia Cru Bourgeois thành 3 cấp độ, pháp luật của Pháp đã chính thức cho phép sử dụng thứ hạng Cru Bourgeois vào năm 2010, Cru Bourgeois như là một thương hiệu nói lên chất lượng tuyệt hảo của một loại rượu vang chứ không phải của một lâu đài. Trên cơ sở đánh giá bằng cả 2 phương pháp là đánh giá cơ sở sản xuất và đánh giá thành phẩm của nhà sản xuất nên Cru Bourgeois có thể áp dụng cho bất cứ sản phẩm nào trong Medoc nếu đạt chất lượng tuyệt hảo.
Như vậy, đến ngày nay, vùng Medoc có 2 hệ thống phân hạng
– Grand Cru Classe 1855, và
– Cru Bourgeois
Vùng Graves, có 1 chateau duy nhất trong Bordeaux 1855
Trong vùng Graves, chỉ có một château thượng hạng là Haut-Brion được xếp hạng năm 1855. Bởi vậy đến năm 1953 thêm 16 châteaux khác ở tiều vùng Graves, gồm cả Vang đỏ và Vang trắng, cũng được xếp hạng Cru Classe nhưng không có thứ bậc từ hạng 5 đến hạng 1 như hồi 1855.
– Grand Cru Classe 1855, duy nhất Haut-Brion
– Cru Classe: 16 châteaux (từ 1953) (Trên nhãn chai Vang, Bạn sẽ thấy có ghi phân hạng Cru Classe, sẽ khác với ” Grand Cru Classe 1855″ trước đây)
Vùng St.Émilion
Rượu vang của vùng St.Émilion được xếp hạng lần đầu tiên năm 1954 và được điều chỉnh khoảng 10 năm một lần, lần mới nhất là vào năm 2006. Có 2 cấp bậc chính thức là Grand Cru Classe gồm 46 châteaux và cao hơn một chút là Premier Grand Cru Classe, gồm 15 châteaux, nếu chia cụ thể thì ở vùng Saint-Emilion có 4 cấp bậc như sau:
– Premier Grand Cru Classe, gồm 15 châteaux, chia thành 2 cấp:
+ Premier Grand Cru Classe A: Đẳng cấp cao được xếp hạng A (Top cao nhất)
+ Premier Grand Cru Classe B: Đẳng cấp cao được xếp hạng B (Top cao),
– Grand Cru Classe, 46 châteaux, cũng chia thanh 2 cấp
+ Grand Cru Classe: Đẳng cấp cao, được xếp hạng
+ Grand Cru: Đẳng cấp cao
Như vậy, để dễ phân biệt, topruou gợi ý chia thành 2 phân hạng Vang Pháp cao cấp để quý vị dễ phân biệt và đọc trên nhãn chai.
– Grand Cru Classe 1855, gọi tắt là “Bordeaux 1855”, bao gồm 61 chateau Vang đỏ, chia 5 cấp và 27 chateau Vang trắng, ngọt chia thành 3 cấp (Cru)
– Grand Cru Classe, để chỉ cách phân hạng sau này bao gồm: Grand Cru vùng St.Émilion, Cru Classe vùng Graves, Cru Bourgeois vùng Medoc sau này.
