Hiện nay, trên toàn thế giới có 6 quốc gia được thừa nhận là những quốc gia sản xuất được whisky bao gồm Ireland, Scotland, Mỹ, Canada, Nhật bản và Taiwan. Nhật bản là nước duy nhât ở Châu Á sản xuất được whisky với hương vị khá giống với hương vị whisky Scotland. Hiện có hai nhà sản xuất lớn nhất Nhật bản là Nikka và Suntory. Ngược dòng lịch sử theo tư liệu trên website của hãng Nikka thấy rằng hai hãng rượu này lại có cùng một cội rễ. Hay nói một cách chính xác hơn từ cây Suntory mọc ra nhánh Nikka. Ông tổ của hãng Suntory là Shinjiro Torii đã thuê ông Masataka Taketsuru vào năm 1923 để chịu trách nhiệm xây dựng lò chưng cất rượu Yamazaki. Sau 10 năm làm thuê cho Suntory, Mastataka Taketsuru nghỉ việc ở Suntory và chính thức thành lập hãng rượu của riêng ông mang tên Dainipponkaju mà sau này đổi tên thành Nikka (1952).
Năm 1918, Taketsuru đã tới Scotland, quê hương của rượu Scotch whisky để học cách chưng cất rượu whisky đến năm 1923 ông quay về Nhật và đầu quân cho doanh nhân Shinjiro Torii, ngay sau đó họ xây dựng lò chưng cất Yamazaki. Taketsuru được xem như là cha đẻ của whisky Nhật Bản bên cạnh hãng Suntory được xem như là chiếc nôi của whisky Nhật Bản.
Sự chứng nhận toàn cầu
Sự công nhận và hưởng ứng toàn cầu dành cho whisky Nhật chỉ bắt đầu từ thế kỷ 21. Nhiều người lần đầu biết nước Nhật sản xuất whisky từ bộ phim “Lost in Translation” (2003). Trong bộ phim của nữ đạo diễn Coppola, nam diễn viên chính (do Bill Murray thủ vai) là một diễn viên điện ảnh Mỹ tuổi trung niên, sang Tokyo để quay quảng cáo rượu của hãng Suntory. Một cảnh phim có nhắc đến dòng rượu Hibiki 17 tuổi của hãng Suntory là khi nam diễn viên chính nhìn vào camrea, tay cầm một ly rượu và khẳng định “Đây chính là thời của Suntory”.
Mặc dù chỉ có 7 cơ sở chưng cất rượu single malt ở Nhật Bản, sự đa dạng trong phong cách làm rượu bất ngờ đến kinh ngạc. Tất cả các cơ sở này đều có chung đặc điểm cốt lõi với whisky Scotland: whisky Nhật cũng ủ bằng mạch nha nhập từ Scotland, thứ nguyên liệu tốt nhất mà cũng rẻ nhất.
Nhưng vẫn có nhiều khác biệt khác. Không giống như cách người Scotland hay làm, người Nhật không trộn single malt của các nhà máy chưng cất rượu khác nhau với nhau. Thay vào đó, mỗi cơ sở chưng cất thường tự làm ra nhiều dòng single-malt bằng cách sử dụng các bình nấu rượu cổ điển bằng đồng và thùng gỗ riêng biệt.
Nấu rượu bằng than
Những loại whisky đun bằng than thường thơm hơn, dịu hơn, có cấu trúc mềm hơn whisky Scotland. Tại nhà máy chưng cất rượu Nikka Yoichi, các bình nấu rượu cổ điển vẫn được đun bằng than đá để bốc hơi, đây là yếu tố khiến hương vị của những loại single malt này nồng đậm hơn và vương mùi than.
Thêm vào đó, cơ sở chưng cất rượu Yamazaki sử dụng các thùng gỗ sồi Nhật (Mizunara) trong quá trình làm rượu, mang lại thứ mùi hơi giống hương trầm pha mùi gỗ đàn hương. Khí hậu và địa lý của nơi đặt các cơ sở chưng cất rượu cũng là những yếu tố có tác động chủ chốt. Whisky được nấu ủ ở những vùng đất cao hơn, ví dụ whisky của cơ sở chưng cất rượu Hakushu của nhà Suntory nằm ở phía nam dãy núi Alps (Alps Nhật Bản), thường có vị gắt và vị thanh rất rõ; hoặc whisky của cơ sở chưng cất Fuji-Gotemba, dùng tuyết tan từ đỉnh núi Phú Sĩ làm nguyên liệu nấu rượu.
Các chai single-cask
Single-cask là loại whisky hảo hạng có nguồn gốc từ một thùng rượu riêng lẻ. Theo ông David Driscoll, một nhà buôn rượu của hãng K&L Wine Merchants (California) cho hay, whisky Nhật đang có sức thu hút mãnh liệt ngày càng lớn là do người ta đang thèm khát một thứ rượu mới, độc nhất vô nhị và không thể nắm bắt được. Trong số các chai rượu đắt nhất thế giới là những chai single-cask thuộc về những cơ sở làm rượu Nhật Bản nhưng hiện nay đã đóng cửa.
Ví dụ, công ty Number One Drinks Co. (Hoa Kỳ), có được quyền phân phối 364 thùng rượu Karuizawa còn lại. Huyền thoại rượu năm 1967 này có hương vị thuốc lá, socola đen và hạt cà phê rang đặc trưng. Năm 2009, loại whisky này được bán ra ở mức 380 USD, nhưng hiện nay, con số này tăng lên đến 10 lần; trong khi đó, loại rượu năm 1968 đạt giá bán 6.000 USD tại một cuộc đấu giá ở Hồng Kông, cao hơn rất nhiều so với mức giá ước lượng từ trước.
Một loại whisky hiếm có khác cũng quý giá tương đương, có tên là whisky Malt Card Ichiro, rượu của cơ sở chưng cất Hanyu, có nhãn rượu trông giống như các lá bài. Một bộ gồm 13 chai whisky loại này được bán với giá 12.642 USD trong một hội chợ tháng 11 của nhà đấu giá Bonham tại Hồng Kông.
Whisky Nhật Bản không chỉ là các chai rượu Scotland mang mác “Made in Japan”. Whisky Nhật khác biệt dựa trên tính đồng điệu và sự chính xác, hay đúng hơn là phảng phất chất thiền nhiều hơn là nét vị cứng cáp đặc trưng của whisky Scotland. Thậm chí ở Nhật, những chai whisky Nhật hảo hạng nhất rất khó tìm, nhưng chúng đáng để người ta bỏ công sức ra kiếm tìm.
Theo Bloomberg, dưới đây là những chai whisky Nhật vào loại thượng hạng:
– Chai single malt Hakushu 12 tuổi của hãng Suntory: được đánh giá là loại whisky có vị thanh, hơi ám mùi khói nhờ các nốt vị táo xanh và lá mùa thu. Giá 70 USD.
– Chai whisky blended Hibiki 21 tuổi của hãng Suntory: là sự pha trộn của whisky Yamazaki 20 năm tuổi và whisky Hakushu, thơm phản phất và hơi ngọt.
– Chai single malt Yamazaki 25 tuổi, đạt danh hiệu chai single malt thượng hạng nhất Nhật Bản trong giải World Whiskies Awards năm 2013 do Tạp chí Whisky tổ chức. Vị rượu khá mượt, phức hợp và cân bằng hoàn hảo. Các nốt vị: mật, hoa đào và dừa.
– Chai single malt Yoichi 15 tuổi, hương vị quả hạnh, thuốc lá, socola đắng và mùi khói đặc trưng.
– Nikka Taketsuru Pure Malt 21 tuổi: rượu ngon và nồng, mang hương vị đặc trưng của mùi gia vị, hoa quả khô, mùi da thuộc, coca. Giá 170 USD.
